W nowym tysiącleciu potrzeba ludzi, którzy chcą lepiej myśleć. Myślenie było i pozostanie kluczowym narzędziem projektowania lepszej przyszłości. Myślenie można poprawić i uczynić bardziej konstruktywnym. Możemy tego dokonać. Ale musimy zacząć...
Edward de Bono
Zaprojektowanie w programie podyplomowych studiów doskonalących dla nauczycieli klas I-III modułu Rozwijanie twórczego myślenia u dzieci w młodszym wieku szkolnym z założenia przeczyło - dość powszechnej wśród nauczycieli - opinii, że uczniowie zdolni sami nauczą się myśleć twórczo i skutecznie, a dla tych słabszych zazwyczaj niewiele w szkole można zrobić.
Zaprojektowanie w programie podyplomowych studiów doskonalących dla nauczycieli klas I-III modułu Rozwijanie twórczego myślenia u dzieci w młodszym wieku szkolnym z założenia przeczyło - dość powszechnej wśród nauczycieli - opinii, że uczniowie zdolni sami nauczą się myśleć twórczo i skutecznie, a dla tych słabszych zazwyczaj niewiele w szkole można zrobić.
Wśród różnorodnych zagadnień teoretycznych i praktycznych związanych zmyśleniem dzieci znalazła się w programie studiów koncepcja kolorowych kapeluszy de Bono (słuchacze studiów podyplomowych wcześniej nie znali tej metody).
Praktyczna realizacja zajęć z "myślowymi kapeluszami" miała na celu wskazanie jej użyteczności w integracji procesu dydaktyczno-wychowawczego i korelacji treści w zakresie różnych edukacji, a także wzbudzenie u nauczycieli zaciekawienia tym sposobem pracy. Bardzo szybko grupa słuchaczy przekonała się, że nauczyciel ma możliwość kierować myśleniem dzieci, dyscyplinować je w czasie, uczyć konkretnych argumentacji, koncentrować uwagę na jednym zagadnieniu.
Celowe inicjowanie sytuacji sprzyjających twórczemu myśleniu na zajęciach wzbudzało u nauczycieli zdolności do rozwiązywania problemów, a także wyszukiwania ich w otaczającej rzeczywistości. Uruchamianie myślenia dywergencyjnego (odpowiedzialnego za twórczość i kreatywność) w różnych sytuacjach zadaniowych pozwoliło przekonać nauczycieli, że można również u dzieci w młodszym wieku szkolnym kształtować płynność i giętkość myślenia, rozwijać wrażliwość na problemy, a także zachęcać do formułowania rozwiązań rzadkich, oryginalnych, niecodziennych, czasem dowcipnych czy nierealnych.
Zagadnienia zaplanowane w module dotyczącym twórczego myślenia, choć zaskoczyły nauczycieli, uzyskały najwyższe noty w ewaluacji zajęć w tej edycji studiów doskonalących. Rozwijanie zainteresowań nauczycieli, przeprowadzenie zajęć, dobra atmosfera sprzyjająca uczeniu się nie dała mi jednak pełnej satysfakcji.
Zaproponowałam, aby spróbować wdrożyć metodę "myślowych kapeluszy" de Bono w klasach I-III. Wtedy okazało się, że nauczyciele mają wiele obaw; mówili np.: to może być za trudne dla dzieci wiejskich; klasy w mieście są bardzo liczne i to może utrudniać pracę; długo będzie trwało zapoznanie uczniów z tą metodą; pamięć dzieci jest krótkotrwała; jeśli to nowa metoda, to może lepiej poczekać na uzyskane efekty przez innych nauczycieli.
Starałam się, aby nauczycielki nie zniechęciły się i nie budowały barier przed czymś, co nie mieściło się w znanych i stosowanych od lat schematach i stereotypach. Pierwsze praktyczne próby porządkowania myślenia dzieci, kierowanie ich uwagą poprzez zastosowanie "myślowych kapeluszy" okazały się bardzo udane. Dzieci w atmosferze zabawy angażowały się w ciekawe zajęcia i to one zaczęły inspirować nauczycieli do uczenia się w kolorowych kapeluszach.
Publikacja jest zbiorem wybranych, najciekawszych fragmentów zajęć w klasach I-III w różnych edukacjach i odmiennych blokach tematycznych, przeprowadzonych z zastosowaniem metody Edwarda de Bono.
Refleksje nauczycieli po zajęciach, opinie uczniów i innych osób stanowią dopełnienie prezentowanych materiałów metodycznych. Cenne, z perspektywy kilku lat, są krótkie oceny metody "myślowych kapeluszy", szczególnie te dokonane przez nauczycieli systematycznie realizujących jaw pracy.
Publikacja może być przydatna dla tych nauczycieli, których do poszukiwań metodycznych zachęcają dobre wzory oraz uzasadnione efekty dydaktyczno-wychowawcze. Dla tych zaś, którzy nie dostrzegają przełożenia teorii pedagogicznej na praktyczne poczynania nauczycielskie, niech będzie impulsem, że warto z teorii korzystać, bo to ona często inicjuje niekonwencjonalne rozwiązania dające satysfakcję uczniowi i nauczycielowi.
Zdzisława Zacłona
Zdzisława Zacłona Doktor nauk humanistycznych, profesor PWSZ w Nowym Sączu; absolwent Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie. Obecnie pełni funkcję Prorektora ds. Nauki, Rozwoju i Współpracy w PWSZ w Nowym Sączu. Prowadzi zajęcia dydaktyczne w Instytucie Pedagogicznym, Ekonomicznym oraz na studiach podyplomowych. Recenzuje prace dyplomowe i magisterskie, jest promotorem prac dyplomowych, konsultuje szkolne programy wychowawcze, jest autorem programów nauczania na specjalnościach nauczycielskich oraz modułów psychologiczno pedagogicznych na studiach podyplomowych. W latach ubiegłych prowadziła wykłady w ramach dokształcania i doskonalenia nauczycieli, między innymi na: warsztatach organizowanych przez CODN Warszawa oraz w Ośrodku Metodycznym w Nowym Sączu.
Jest opiekunem praktyk pedagogicznych, współpracuje ze szkołami podstawowymi i gimnazjami. Aktywnie angażuje się w prace na rzecz środowiska; inicjuje, organizuje i uczestniczy w akcjach dla lokalnej społeczności, koordynuje wiele działań związanych z pracą studentów w organizacjach działających na zasadzie wolontariatu; Sądecki Ośrodek Interwencji Kryzysowej, Ośrodek Misyjno - Adopcyjny "Magnificat", Młodzieżowe Centrum Wolontariatu Sursum Corda. Dotychczas napisała ponad 30 publikacji. Jest autorem 3 książek, 6 innych było wydanych pod jej redakcją.
"Inicjatywa przygotowania książki na temat rozwijania myślenia uczniów klas początkowych jest godna uznania zarówno ze względów poznawczych, jak i metodycznych. Rozwijanie myślenia należy do dziedziny działań dydaktycznych służących rozwijaniu zdolności poznawczych, ta zaś wchodzi w skład wysoko cenionego dydaktycznego wychowania intelektualnego. Dodatkowym walorem jest to, że treść/ książki odnoszą się do szczebla klas początkowych, okres edukacji wczesnoszkolnej uznawany jest za podstawowy dla całej kariery szkolnej uczniów, młodzieży i dorosłych. Do walorów należy zaliczyć i to, że zawarte w pracy propozycje metodyczne związane są z zabawą dzieci, co ma znaczenie dla aktywizacji poznawczej uczniów."
Prof. zw. dr hab. Stanisław Pałka
/fragment recenzji/
- Zamówienia przyjmujemy telefonicznie lub pocztą elektroniczną.
- Forma płatności - przedpłata.
- Zamówione wydawnictwa wraz z fakturą wysyłamy pocztą na koszt odbiorcy po zaksięgowaniu wpłaty.
Numer konta na które należy dokonywać wpłaty:
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu
PKO SA 15124047481111000048694221
Prosimy o podanie dokładnych danych tele-adresowych oraz numeru NIP do faktury VAT.
Kontakt w sprawie sprzedaży wydawnictw PWSZ
Agata Witrylak
Tel.: 018 547 56 10
E-mail: wydawnictwo@pwsz-ns.edu.pl